چند سالی می‌شود که بیشتر افراد به اهمیت سلامت پوست و نقش آن در زیبایی و جذابیت ظاهری پی برده‌اند. در این میان، لک صورت و پوست کدر، یکی از مشکلات عمده پوستی است که بسیاری با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. یکی از دلایل بروز این مشکل، کمبود ویتامین‌هایی خاص است. اما کمبود کدام ویتامین باعث لک صورت می‌شود؟ در این مطلب سعی کرده‌ایم به این پرسش پاسخ دهیم و روش‌های جبران کمبود ویتامین را بشناسیم.
نقش تغذیه در سلامت پوست
سلامت پوست تا حد زیادی به تغذیه مناسب و دریافت کافی مواد مغذی وابسته است. پوست، به‌عنوان اولین لایه محافظتی بدن در برابر عوامل محیطی، نیازمند مراقبت ویژه است که این مراقبت، بیشتر از طریق جذب ویتامین‌ها و مواد معدنی محقق می‌شود. اگرچه موارد دیگری مثل داشتن روتین پوستی مناسب، استفاده از لوازم بهداشتی و آرایشی باکیفیت و پاک کردن مرتب پوست از آلودگی‌ها تاثیر زیادی در سلامت پوست دارد اما نقش تغذیه غیرقابل انکار است. به‌طور کلی، رژیم غذایی غنی از میوه‌ها، سبزیجات، مغزها و دانه‌ها می‌تواند به تأمین مواد مغذی مورد نیاز پوست کمک کند. البته در موارد لازم هم می‌توان از مکمل‌ها استفاده کرد. توجه به تغذیه علاوه بر بهبود پوست، به سلامت کلی بدن نیز منجر می‌شود.
بروز بسیاری از مشکلات پوستی از جمله خشکی، چین و چروک، کدری پوست، لک و آکنه دلایل متعددی دارد که به احتمال زیاد تغذیه نامناسب هم در میان این دلایل دیده می‌شود. حسن اصلاح تغذیه این است که نفع آن نه فقط به پوست بلکه به سایر اعضای بدن هم می‌رسد.
چرا لکه‌های پوستی ایجاد می‌شوند؟
لکه‌های پوستی تیرگی‌هایی روی پوست هستند که اغلب به رنگ قهوه‌ای روشن، متوسط یا تیره بروز می‌کنند. علت بروز لکه‌های پوستی می‌تواند عوامل مختلفی داشته باشد از جمله: نور آفتاب، آکنه، ژنتیک، تغییرات هورمونی، داروها و رژیم غذایی. بسیاری از اوقات لکه‌های پوستی با داشتن رژیم غذایی مناسب، روتین پوستی و تامین ویتامین‌های مورد نیاز بدن قابل بهبود هستند. اما سوالی که پیش میاد این است که کمبود کدام ویتامین باعث لک صورت می‌شود؟
ویتامین‌های کلیدی مؤثر در پیشگیری از لک‌های پوستی
پوست برای حفظ سلامت و جوانی به مواد مغذی و ویتامین‌ها نیاز دارد. ویتامین‌ها در فرآیندهای بازسازی، تولید کلاژن، و محافظت از پوست در برابر آسیب‌های محیطی نقش اساسی دارند و البته کمبود ویتامین‌ها باعث کاهش شفافیت و بروز لک‌های پوستی می‌شود. ویتامین‌های موثر در پیشگیری از لک‌های پوستی را بشناسیم:
ویتامین C
ویتامین C به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی عمل می‌کند و از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از اشعه ماوراء بنفش محافظت می‌کند. این ویتامین با تحریک تولید کلاژن، به حفظ خاصیت ارتجاعی و جوانی پوست کمک می‌کند و مانع از پیری پوست و بروز چین و چروک می‌شود. همچنین ویتامین C خاصیت شفاف و روشن‌کنندگی دارد و کمبود ویتامین C پوست را کدر می‌کند و باعث بروز لک‌های پوستی می‌شود. برای تأمین ویتامین C می‌توانید از منابع غذایی مانند مرکبات، فلفل دلمه‌ای، کیوی و توت‌فرنگی استفاده کنید. ويتامين C جوشان یکی از بهترین روش‌های تامین این ویتامین است که علاوه بر پوست، به افزایش مقاومت بدن در برابر بیماری هم کمک می‌کند.
ویتامین E
ویتامین E هم جزو انواع ویتامین است که خواص آنتی‌اکسیدانی دارد و با محافظت از سلول‌های پوستی در برابر استرس اکسیداتیو، نقش حیاتی در حفظ سلامت پوست دارد. همین ویتامین است که در برابر محرک‌های مضر و آلودگی‌های روزانه از پوست مراقبت می‌کند و موجب حفظ یکپارچگی و زیبایی پوست می‌شود. همچنین این ویتامین پوست را تسکین می‌دهد و آن را مرطوب می‌کند. کمبود این ویتامین در بعضی افراد باعث مشکلات پوستی متعدد از جمله کدر شدن، خارش و تحریکات پوستی می‌شود. منابع غذایی ویتامین E شامل مغزها، دانه‌ها و روغن‌های گیاهی هستند. مصرف ویتامین E برای زنان به دلایل فواید زیادی که دارد بسیار توصیه شده است.
نقش آنتی اکسیدان‌ها در کاهش لک‌های پوستی
آنتی اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که به‌عنوان عوامل محافظتی در برابر رادیکال‌های آزاد عمل کرده و می‌توانند به کاهش اثرات مضر آن‌ها روی پوست کمک کنند. آنتی اکسیدان‌ها هم به صورت طبیعی در بدن تولید می‌شوند و هم به صورت خوراکی یا موضعی می‌توان آن‌ها را وارد بدن کرد. آنتی اکسیدان‌ها منافع زیادی برای پوست دارند که می‌توان از میان آن‌ها به موارد زیر اشاره کرد:
- روشن‌کنندگی پوست صورت، اصلی‌ترین خواص آنتی اکسیدان
- جلوگیری از آسیب اشعه‌های مضر، از خواص موثر آنتی اکسیدان
- کاهش التهابات پوست، مزیت آنتی اکسیدان برای پوست
- خاصیت ترمیم‌کنندگی، فایده‌ی آنتی اکسیدان برای پوست
- جوان‌سازی و جلوگیری از پیری زودرس با تحریک کلاژن‌ها
برای تامین آنتی اکسیدان‌ها میوه‌هایی مثل انواع توت، اسفناج، میوه‌های خشک مثل زردآلو و کشمش و ماهی‌های چرب مثل سالمون بسیار مفید هستند و با اضافه کردن این مواد به رژیم غذایی می‌توان آنتی اکسیدان مورد نیاز بدن را تا حد خوبی تامین کرد.
چطور کمبود ویتامین‌ها را در بدن رفع کنیم؟
برای رفع کمبود ویتامین‌ها ابتدا باید بدانیم کدام ویتامین‌ها در بدن ما به قدر کافی وجود ندارند. برای دانستن کاستی‌های ویتامین‌ها و مواد معدنی بدن می‌توانیم با پزشک مشورت کنیم و با دادن آزمایش میزان دقیق هر ویتامین در بدن را بفهمیم. به جز آزمایش کمبود هر ویتامین با علائمی خود را نشان می‌دهد و می‌توانیم تا حدودی بفهمیم بدن به این مواد نیاز دارد. نشانه‌های کمبود هر ویتامین شامل موارد زیر است:
نشانه‌های کمبود ویتامین‌های گروه B در بدن
ویتامین‌های گروه B شامل هشت ویتامین است که همگی محلول در آب هستند. نشانه‌های کمبود این ویتامین‌ها شامل موارد زیر است:
- عوارض کمبود ویتامین B1 و B2: ترک پوستی در اطراف دهان، احساس گیجی
- علائم کمبود ویتامین B3: مشکلات گوارشی، خستگی، خشکی پوست
- نشانه‌های کمبود ویتامین B5: سردرد، خستگی، حالت تهوع، بی‌حسی دست و پا، گرفتگی عضلات
- کمبود ویتامین B6: گیجی، حالت تهوع، کم‌خونی، بثورات پوستی
- علائم کمبود بیوتین یا ویتامینB7: بثورات پوستی، ریزش مو، حالت تهوع، درد عضلانی، از دست دادن اشتها
- نشانه‌های کمبود ویتامین B9: کم‌خونی، سردرد، تپش قلب، تنگی نفس، زخم در دهان،
- علائم کمبود ویتامین B12: یبوست، از دست دادن اشتها، کاهش وزن، گیجی، تضعیف حافظه، بی‌حسی دست و پا
خوشبختانه تمام این کمبودها با تغذیه مناسب و مصرف قرص ویتامین بی قابل رفع است.